میراث استانها، زهراکشوری: بندر هرمز کهنه که پس از حمله مغول از 700 سال پیش گم شده بود، در تازهترین بررسیهای باستانشناسان کشف شد.
باستانشناسان اعتقاد دارند میناب امروزی که به اشتباه هرمز کهنه خوانده میشود تنها بخش ییلاقنشین این بندر تاریخی بودهاست.
"سیامک سرلک"، سرپرست بررسیهای باستانشناسی میناب و رودان در این مورد به میراث خبر گفت: «بررسیهای باستانشناسی در 11 کیلومتری شهر میناب منجر به کشف شواهدی از هرمز کهنه در نزدیکی تنگه هرمز شد. این بخش دارای محوطههای به هم پیوستهاست که تا ساحل ادامه دارد.
به گفته وی این محوطهها بالغ بر 10 کیلومتر وسعت دارد که بخش زیادی از آن در حاشیه تنگه هرمز قرار گرفته است.
سرلک افزود :«بسیاری اعتقاد داشتند شهر میناب همان بندر تاریخی هرمز است که 700 سال پیش به دلیل حمله مغولها متروک و پس از افول رونق اقتصادی سیراف، جایگزین آن میشود اما مطالعات زیست محیطی نشان میدهد شهر میناب از 10 هزار سال پیش تا امروز همین شرایط را داشته و در این محدوده زمانی هرگز این شهر در کنار ساحل قرار نگرفتهاست. در صورتی که بندر هرمز کهنه به دلیل رونق اقتصادی سواحل خود شهرت دارد. بنابراین یکی از اهداف ما در این بررسیها پیدا کردن محل اصلی هرمزکهنه بود که شواهد و مکان هسته اصلی آن به دست آمد.»
به گفته سرپرست بررسیهای باستانشناسی میناب و رودان بررسیها نشان میدهد شمال شهر میناب امروز بخش ییلاق نشین بازرگانان و تاجران بندر هرمز کهنه بوده است. شمال شهر میناب یک منطقه کوهستانی خوش آب و هواست که بارزگانان به ویژه تاجران خارجی را در فصول گرم بندر در خود جا میداد. اما هسته اصلی هرمز کهنه در کنار تنگه هرمز قرار داشته است.
سفرنامههایی که در روزگار پیشین نوشته شده از هرمز به عنوان بندری پر رونق یاد می کند و توصیفهای جهانگردان و سیاحان آن روز از هرمز کهنه هیچ همخوانی با شهر میناب ندارد.
سرلک یکی از ویژگیهای بسیار مهم بندر هرمز کهنه را ارتباط تجاری مستقیم آن با خلیجفارس و دریای عمان دانست و افزود:« در این بندر کشتی ها به راحتی تردد میکردند و مبادلات بسیاری با مراکز تجاری و اقتصادی جهان آن روز از جمله هند وچین، ونیز، سواحل شمالشرق آفریقا و سواحل کرانه جنوبی خلیجفارس در دوران سلجوقی تا اوایل ایلخانی داشتهاند.»
بندر هرمز کهنه در زمان حمله مغولها رونق خود را از دست میدهد و حکام محلی آن پس از متروک شدن این بندر مقر حکومتی خود را به بندر جرون(هرمز امروزی) انتقال میدهند.
سرلک در این مورد به میراث خبر گفت: «البته این بندر به فعالیتهای اقتصادی و تجاری خود تا دوران قاجار ادامه میدهد اما از آنجا که نظارت حکومتی و دولتی بر مبادلات نبود هرگز نتوانست رونق دوران پیش را باز یابد.»